De digitale pond wankelt

De Britse centrale bank overweegt om haar plannen voor een digitale versie van het pond stop te zetten. Waar eerder werd gezegd dat een digitale pond waarschijnlijk nodig zou zijn, klinkt er nu juist twijfel. De Bank of England (BoE) vraagt zich af of zo’n munt wel toegevoegde waarde biedt zeker als commerciële banken zelf met betere betaaloplossingen komen.

Volgens BoE-gouverneur Andrew Bailey is er “veel overtuiging nodig” om de lancering van een digitale pond te rechtvaardigen. Hij wees erop dat als de markt het probleem oplost, er mogelijk geen digitale variant van het pond nodig is.

Wat is een CBDC?

Een CBDC, oftewel Central Bank Digital Currency, is een digitale munt die wordt uitgegeven door een centrale bank. In tegenstelling tot crypto zoals Bitcoin, is een CBDC gekoppeld aan een bestaande valuta, volledig gereguleerd, en bedoeld om betalingen veiliger en efficiënter te maken. Maar zo’n digitale munt roept ook vragen op over privacy, controle en de rol van banken.

Van ambitie naar terughoudendheid

In 2023 was de toon nog optimistisch: volgens de BoE en het Britse ministerie van Financiën zou een digitale pond waarschijnlijk nodig zijn in de toekomst. Maar inmiddels lijkt die overtuiging te wankelen. De centrale bank moedigt commerciële partijen nu juist aan om zelf te innoveren, bijvoorbeeld via nieuwe betaalapps of verbeterde bankdiensten.

Die omslag past binnen een bredere internationale trend waarin overheden voorzichtiger worden met het uitrollen van CBDC’s.

Vertraging en kritiek

Het Britse CBDC-project loopt inmiddels flinke vertraging op. Volgens de Atlantic Council een denktank die wereldwijd bijhoudt hoe het staat met CBDC-ontwikkelingen bevindt het VK zich nog altijd in de ontwikkelfase, terwijl andere landen al pilots draaien of live zijn.

Daarbij komt dat het plan ook maatschappelijk weerstand oproept. Meer dan 50.000 mensen reageerden op een openbare consultatie, en het merendeel uitte zorgen over privacy, mogelijke bankruns bij crisissituaties, en de macht van Big Tech als er straks geen controle meer is over het digitale geldverkeer.

Amerika trekt harde lijn

Ook in de VS staat de ontwikkeling van een digitale dollar op de rem. Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden nam onlangs de “Anti-CBDC Surveillance State Act” aan. Deze wet voorkomt dat de centrale bank zelfstandig een digitale munt mag testen of uitgeven zonder toestemming van het Congres.

Tegelijk waarschuwen politici dat nieuwe wetgeving rondom stablecoins alsnog de deur kan openzetten voor een CBDC maar dan verpakt als zogenaamd privaat initiatief.

Hoe staat het er wereldwijd voor?

Slechts drie landen hebben tot nu toe een CBDC officieel gelanceerd: de Bahama’s, Jamaica en Nigeria. Toch is het idee nog lang niet van tafel. Volgens de laatste cijfers werken 49 landen aan een pilot, 20 zijn in ontwikkeling en 36 zitten nog in de onderzoeksfase.

Het VK hoort bij die laatste categorie, maar of het ooit zover komt dat de digitale pond ook echt verschijnt, is op dit moment onzeker.

Conclusie: liever marktinnovatie dan digitaal overheidsgeld

De Bank of England zet steeds meer vraagtekens bij het nut van een digitale pond. Als commerciële banken zelf goede oplossingen bieden, lijkt een digitale munt vanuit de overheid overbodig. Daarmee schuift het VK aan in het rijtje landen dat voorzichtig is met het digitaliseren van de nationale munt.

Veelgestelde vragen

Wat is een CBDC precies?
Een CBDC is een digitale munt die wordt uitgegeven door een centrale bank. Het is gereguleerd geld, bedoeld als alternatief voor cash en traditioneel giraal geld.

Waarom wil de Bank of England mogelijk geen digitale pond meer?
Omdat commerciële banken zelf met innovatieve betaaloplossingen komen. De BoE ziet daardoor minder noodzaak om zelf een digitale munt uit te brengen.

Welke landen hebben al een CBDC?
Alleen de Bahama’s, Jamaica en Nigeria hebben er één gelanceerd. Andere landen testen of onderzoeken nog de mogelijkheden.