De oprichters van HashFlare, Sergei Potapenko en Ivan Turõgin, zijn vrijgelaten na 16 maanden cel voor hun rol in een Ponzi-zwendel van 577 miljoen dollar. Ondanks de ernst van de zaak besloot de rechter dat hun eerdere hechtenis voldoende straf was. Het Amerikaanse ministerie van Justitie overweegt in beroep te gaan.

Rechter kiest voor ‘time served’

Potapenko en Turõgin zaten al sinds november 2022 vast. Na hun arrestatie in Estland en uitlevering aan de VS in mei 2024, bekenden ze schuld aan samenzwering tot fraude via elektronische communicatie. De aanklagers wilden tien jaar cel, maar de rechter hield het bij de tijd die ze al hadden gezeten.

Naast hun vrijlating moeten ze elk 25.000 dollar boete betalen en 360 uur gemeenschapsdienst uitvoeren, naar verwachting in Estland.

Grootste fraudezaak in Seattle

Volgens de aanklagers was dit de grootste fraudezaak ooit in de rechtbank van Seattle. HashFlare verkocht tussen 2015 en 2019 cryptomining-contracten ter waarde van ruim 577 miljoen dollar. Klanten zagen op hun online dashboards hoeveel hun contracten ‘opbrachten’, maar die cijfers waren verzonnen.

Het verdienmodel werkte volgens justitie als een klassieke Ponzi-zwendel: bestaande klanten werden betaald met het geld van nieuwe klanten. Ondertussen gebruikten de oprichters miljoenen voor de aankoop van bitcoin, luxe auto’s, vastgoed, sieraden en privéjettrips.

Schade minder groot dan gedacht?

De verdediging wees erop dat veel klanten alsnog winst maakten. Van de 440.000 klanten zouden 390.000 in totaal 2,3 miljard dollar hebben opgenomen via HashFlare. Daarnaast leverden de oprichters meer dan 400 miljoen dollar aan bezittingen in als onderdeel van hun schuldbekentenis.

Deze argumenten overtuigden de rechter dat de schade beperkter was dan de aanklagers stelden.

Verwarring rond deportatie

Opvallend was dat de oprichters in april 2024 een brief kregen van het Amerikaanse Department of Homeland Security waarin stond dat ze “onmiddellijk” moesten vertrekken, terwijl de rechtbank hen juist had bevolen in de VS te blijven. Ze hebben meerdere keren aangegeven terug te willen keren naar Estland.

Wat is een Ponzi-zwendel?

Een Ponzi-zwendel is een frauduleus systeem waarbij uitbetalingen aan bestaande investeerders worden gedaan met het geld van nieuwe investeerders, in plaats van met echte winst. Het systeem stort in zodra er te weinig nieuwe instroom is.

Conclusie

De HashFlare-zaak laat zien dat zelfs bij enorme bedragen de uiteindelijke straf kan meevallen. Of het ministerie van Justitie genoegen neemt met deze uitspraak, is nog de vraag. Een beroep zou alsnog kunnen leiden tot een veel langere gevangenisstraf.

Veelgestelde vragen

Wat deed HashFlare precies?
HashFlare verkocht cryptomining-contracten waarmee klanten dachten te profiteren van bitcoinmining. In werkelijkheid werd er nauwelijks gemined en kwamen uitbetalingen vooral van nieuwe klantengelden.

Waarom kregen de oprichters geen langere straf?
De rechter vond dat de schade deels werd gecompenseerd door het teruggeven van honderden miljoenen aan bezittingen en dat veel klanten winst hadden gemaakt.

Komt er nog een vervolg?
Ja, het Amerikaanse ministerie van Justitie bekijkt of het in beroep gaat tegen het vonnis.