De EU werkt aan een wet die jouw berichten op WhatsApp en Signal kan scannen voordat je ze verstuurt

Een nieuw wetsvoorstel in de Europese Unie zorgt voor grote onrust onder privacyvoorvechters. Als het aan Brussel ligt, worden berichten op apps als WhatsApp, Signal en Telegram straks automatisch gescand vóórdat ze worden versleuteld. Het idee klinkt als iets uit een dystopische film, maar het zou al in oktober werkelijkheid kunnen worden.

Met steun van 19 lidstaten is het plan, ook wel ‘Chatcontrole’ genoemd, dichterbij dan ooit. De officiële reden: het bestrijden van kindermisbruik. Maar critici vrezen dat dit plan de deur opent naar massasurveillance en het einde van anonieme communicatie in Europa.

Wat houdt het voorstel precies in?

De kern van het plan is client-side scanning: berichten, foto’s en video’s worden op jouw eigen apparaat gescand nog voordat ze via end-to-end encryptie worden verzonden.

End-to-end encryptie betekent dat alleen jij en de ontvanger het bericht kunnen lezen. Niemand anders – zelfs de app zelf – heeft toegang tot de inhoud.

Bij client-side scanning gebeurt de controle dus voordat encryptie plaatsvindt. Je smartphone of laptop controleert automatisch elk bericht op verboden inhoud. Dat klinkt als een slimme manier om misbruik te bestrijden, maar het maakt je privégesprekken ineens een stuk minder privé.

Wie steunen het plan binnen de EU?

Landen als Frankrijk, Italië, Spanje, België, Zweden en Hongarije staan al achter het voorstel. Duitsland twijfelt nog, maar als zij aansluiten, is er voldoende steun voor een gekwalificeerde meerderheid binnen de EU-Raad. In dat geval kan de wet al deze herfst worden goedgekeurd.

Om een voorstel in de EU aan te nemen, is er een gekwalificeerde meerderheid nodig:

• Minstens 15 van de 27 lidstaten
• Die landen moeten samen minimaal 65% van de EU-bevolking vertegenwoordigen

Waarom is dit zo controversieel?

Hoewel het voorstel wordt gepresenteerd als een maatregel tegen kindermisbruik (CSAM), stellen experts dat het in de praktijk leidt tot grootschalige digitale controle. Ook gewone burgers worden straks automatisch gescand, ongeacht of ze iets verkeerd doen.

En terwijl criminelen vaak uitwijken naar gedecentraliseerde netwerken of het dark web, zijn het juist reguliere gebruikers die hun privacy verliezen. Bovendien wil het voorstel ook verplichte leeftijdsverificatie invoeren, wat anonieme communicatie op berichtenapps bijna onmogelijk maakt.

Telegram-oprichter slaat alarm

De Russische oprichter van Telegram, Pavel Durov, haalde onlangs fel uit naar de Franse overheid. Hij stelt dat hij onder druk werd gezet om bepaalde politieke content te censureren, iets wat hij weigerde. Kort daarna werd hij gearresteerd in Frankrijk, zogenaamd vanwege falende moderatie op zijn platform.

Durov waarschuwt dat overheden die blijven inzetten op censuur en digitale controle afstevenen op maatschappelijke instabiliteit. Zijn boodschap: als je communicatie volledig wordt gereguleerd, blijft er weinig vrijheid over.

Wat betekent dit voor jou als crypto-gebruiker?

Crypto-enthousiastelingen hechten vaak veel waarde aan privacy, anonimiteit en digitale vrijheid. Juist die waarden staan nu onder druk. Als dit voorstel wordt aangenomen, is het niet ondenkbaar dat ook crypto-gerelateerde communicatie (zoals walletadressen of transacties) via chatapps straks onder het vergrootglas komt te liggen.

Dit raakt niet alleen de gebruikers van privacygerichte apps als Signal, maar ook iedereen die zich zorgen maakt over de groeiende controle van overheden over digitale communicatie.

Conclusie

De EU beweegt richting een toekomst waarin geen enkel bericht echt privé is. Wat begint als een goedbedoelde maatregel tegen kindermisbruik, dreigt uit te monden in een algoritmisch toezicht op alles wat we online zeggen en delen.

Voor crypto-investeerders is dit meer dan een privacykwestie het is een fundamentele bedreiging van de principes waarop de cryptowereld is gebouwd.

Veelgestelde vragen

Wat is client-side scanning?
Dat is technologie die berichten scant op je eigen apparaat voordat ze worden versleuteld en verzonden. Hierdoor kan inhoud worden gecontroleerd zonder dat encryptie hoeft te worden verbroken.

Worden ook mijn crypto-gerelateerde chats gescand?
Als het voorstel doorgaat, worden álle berichten – ongeacht het onderwerp – gescand. Dus ook gesprekken over wallets, transacties of investeringen kunnen onder de loep worden genomen.

Kan ik hier iets tegen doen?
Ja. Diverse burgerrechtenorganisaties roepen op om Europarlementariërs te mailen en petities te ondertekenen. Hoe meer publieke druk, hoe groter de kans dat het voorstel wordt aangepast of tegengehouden.