De veroordeling van Tornado Cash-medeoprichter Roman Storm zette opnieuw de discussie over privacy in crypto op scherp. Waar mixers vaak worden gezien als hulpmiddelen voor criminelen, ziet investeringsfirma Andreessen Horowitz (a16z Crypto) juist kansen in moderne cryptografie. Hun boodschap: met ZK-proofs kun je je privacy beschermen zonder dat opsporingsdiensten buitenspel staan.

Wat zijn ZK-proofs?

Een zero-knowledge proof (ZK-proof) is een cryptografische techniek waarmee je kunt aantonen dat iets klopt, zonder de details bloot te geven. Stel dat je moet bewijzen dat je ouder bent dan 18. Met een ZK-proof kun je dat doen zonder je geboortedatum of adres te delen.

In de cryptowereld werkt dit op dezelfde manier: je kunt aantonen dat jouw crypto niet uit criminele activiteiten afkomstig is, zonder je volledige transactiegeschiedenis openbaar te maken.

Waarom nu relevant?

Het rapport van a16z kwam kort na de uitspraak in de Tornado Cash-zaak. Justitie stelde daar dat mixers criminelen hielpen om geldstromen te verhullen. Volgens a16z hoeven gebruikers met ZK-proofs niet te kiezen tussen óf totale transparantie óf volledige anonimiteit. Bij het omwisselen naar euro’s of dollars zouden ze eenvoudig kunnen bewijzen dat hun crypto legitiem is, terwijl hun privacy beschermd blijft.

Toepassingen buiten crypto

De mogelijkheden reiken verder dan alleen financiële transacties. Met ZK-proofs kun je bijvoorbeeld aantonen dat je staatsburger bent zonder een paspoort of rijbewijs te laten zien. Alleen de kern van de bewering wordt bevestigd, zonder extra privé-informatie prijs te geven.

Technologische vooruitgang

Een veelgehoorde kritiek is dat cryptografische privacyoplossingen te zwaar zijn om grootschalig toe te passen. Maar die drempels verdwijnen langzaam. Nieuwe methoden verlagen de benodigde rekenkracht, waardoor ZK-proofs steeds realistischer worden voor dagelijks gebruik. Grote partijen zoals JPMorgan zetten de techniek al in via hun blockchain Nexus, en ook de Amerikaanse overheid ziet ZK-proofs als een serieuze optie om naleving te combineren met privacy.

Alternatieve privacytechnologieën

ZK-proofs zijn niet de enige oplossing. Er zijn ook andere technieken in ontwikkeling:

• Homomorphic encryption: berekeningen uitvoeren met data zonder de privégegevens zelf te ontcijferen.
• Multiparty computation: meerdere partijen kunnen samen rekenen zonder hun data met elkaar te delen.
• Differential privacy: voorkomt dat anonieme datasets toch naar individuen herleid kunnen worden.

Conclusie

ZK-proofs maken duidelijk dat privacy en regelgeving geen vijanden hoeven te zijn. De technologie kan gebruikers beschermen tegen ongewenste blootstelling, terwijl toezichthouders hun werk blijven doen. Daarmee zou ZK-technologie wel eens de sleutel kunnen zijn tot een nieuwe fase in de adoptie van crypto.

Veelgestelde vragen

Wat is een crypto mixer zoals Tornado Cash?
Een mixer haalt transacties door elkaar zodat herkomst en bestemming lastig te achterhalen zijn. Dat kan nuttig zijn voor privacy, maar ook misbruikt worden voor witwassen.

Hoe verschillen ZK-proofs van mixers?
Mixers verbergen transacties volledig. ZK-proofs geven je de mogelijkheid om legaal bewijs te leveren zonder al je gegevens openbaar te maken. Het draait om bewijzen zonder onnodige details prijs te geven.

Worden ZK-proofs al gebruikt?
Ja. Banken zoals JPMorgan en zelfs overheden experimenteren ermee. Naar verwachting zien we binnen enkele jaren toepassingen in zowel financiële systemen als in het dagelijks leven.