OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, ligt onder vuur in de VS. Een formele klacht bij de belastingdienst (IRS) zet vraagtekens bij de non-profitstatus van het AI-bedrijf.

Wat is er aan de hand?

Het Amerikaanse Midas Project, een waakhond die AI-bedrijven kritisch volgt, heeft een klacht ingediend bij de IRS. Volgens hen overtreedt OpenAI de regels voor belastingvrije organisaties, met name door belangenverstrengeling binnen het bestuur.

Centraal in die klacht staat CEO Sam Altman. Hij combineert zijn rol als CEO van de commerciële tak van OpenAI met een bestuursfunctie bij de non-profit. Volgens het Midas Project levert dat een gevaarlijke mix op waarbij Altman financieel voordeel kan halen uit beslissingen die eigenlijk bedoeld zijn voor het algemeen belang.

Belangenverstrengeling bij meerdere bestuursleden

Niet alleen Altman wordt genoemd. Ook andere bestuursleden zouden persoonlijk kunnen profiteren:

• Bret Taylor, medeoprichter van Sierra AI, dat producten van OpenAI doorverkoopt;
• Adam D’Angelo, oprichter van Quora, dat klant is bij OpenAI;
• Adebayo Ogunlesi, eigenaar van een bedrijf dat verdient aan datacenters voor AI-toepassingen.

Volgens de klacht is het duidelijk dat de oorspronkelijke missie—AI ontwikkelen in het belang van de mensheid—onder druk staat door commerciële motieven.

Non-profit of winstmachine?

OpenAI werd in 2015 opgericht als non-profitorganisatie door onder anderen Elon Musk en Sam Altman. De missie: kunstmatige intelligentie ontwikkelen die ten goede komt aan iedereen, niet alleen aandeelhouders.

Toch werd in 2024 bekend dat OpenAI gesprekken voerde over een mogelijke overgang naar een for-profitstructuur. In mei 2025 liet het bedrijf weten dat het toch vasthoudt aan de non-profitstatus, maar dat er nog geen definitieve beslissing is genomen over herstructurering.

Ondertussen daagde Elon Musk het bedrijf aan wegens het schenden van de oorspronkelijke missie. In februari 2025 deed een investeerdersgroep onder leiding van Musk zelfs een overnamebod van bijna 100 miljard dollar, dat door Altman werd afgewezen.

Waarom dit belangrijk is

Als de IRS oordeelt dat OpenAI de regels voor non-profits overtreedt, kan het bedrijf zijn belastingvoordelen verliezen. Dat zou grote gevolgen hebben voor de structuur, financiering en publieke reputatie van OpenAI.

Volgens het Midas Project moet er snel worden ingegrepen: “Zolang OpenAI werkt aan steeds krachtigere AI-systemen, is het cruciaal dat er stevige ethische en juridische waarborgen blijven. De belastingdienst moet onderzoeken of OpenAI haar publieke verantwoordelijkheid nog wel nakomt.”

FAQ

Wat is het verschil tussen een non-profit en een for-profit bedrijf?
Een non-profitorganisatie hoeft geen winst te maken en krijgt belastingvoordelen, zolang het doel het algemeen belang dient. Een for-profitbedrijf is gericht op winst voor aandeelhouders.

Waarom is belangenverstrengeling een probleem voor OpenAI?
Als bestuursleden financieel profiteren van beslissingen, kan dat botsen met de missie van een non-profit. In het geval van OpenAI zou dat kunnen betekenen dat winst zwaarder weegt dan maatschappelijke impact.

Wat is het Midas Project?
Een onafhankelijke organisatie die sinds 2024 toezicht houdt op de grootste AI-bedrijven, met als doel dat AI-technologie eerlijk en verantwoord wordt ingezet.